Beden Algısı Bozukluğu
-
Vücut Dismorfik Bozkuluk
Kişilerin fiziksel anlamda kendilerini beğenmeyip, değiştirme , başkaları ile kıyaslama çabasında olduğu bir hastalıktır. “Komşunun tavuğu, komşuya kaz görünür” atasözünü bu kişilerin vücutlarına bakışına benzetebiliriz. Kadınlarda “benim burnumda Anjelina Jolie’nin burnu gibi olsun, kaz ayaklarım, kırışıklıklarım olmasın” erkeklerde “penisimin boyu kısa, nasıl uzatabilirim, kaslarım yeterince güçlü değil, testesteron, protein tozu almalıyım” vb sürekli çabalar içindedirler.
Dış görünümünde, başkalarınca gözlenebilir olmayan ya da başkalarınca önemsenmeyecek, bir ya da daha çok kusur ya da özür algılama düşünceleri ile uğraşıp durma söz konusudur.
Kişi, bozukluğun gidişi sırasında bir zaman, dış görünümüyle ilgili kaygılarından ötürü tekrarlayıcı davranışlarda (aynaya bakıp durma, aşırı makyaj, derisini yolma, güvence arayışı) ya da zihinsel eylemlerde (dış görünümünü başkalarıyla karşılaştırma) bulunur.
Bu düşünsel uğraşlar, klinik açıdan belirgin sıkıntıya, işlevsellikte düşmeye yol açar. Gerçek bir bozukluk olmadığı halde fiziksel görünümle ilgili hayali bir bozuklukla aşırı uğraş ile belirli bir hastalıktır. Bedenin tümü ya da bir bölümünün görünümünde bir kusur olduğuna inanırlar.
Bazen, bedenin bir bölümünde hafif bir kusur bulunabilir fakat bu kusurla uğraşmaları oldukça abartılı, ve kusurla orantılı değildir.
Hastalığın “kas algı bozukluğu” tipinde kişi, vücut yapısının çok küçük ya da yeterince kaslı olmadığı düşüncesi ile uğraşıp durur.
Beden algı bozukluğu (vücut dismorfik bozukluğu) kimlerde daha sık görülür?
Genel toplumda % 0.1‐2 aralığında görülmektedir.
• Plastik cerrahiye başvuranlarda %2‐7;
• Dermatoloji (cildiye) polikliniğine başvuranlarda %9‐15 oranlarında görülebilmektedir.
• Genelde cinsiyetler arasında fark görülmez. Ortalama 16‐17 yaşlarında başlar.
• Yaşlanmaya çok kafa yoran yaşlı hastalarda da görülebilir.
Öykülerinde bedenlerinin bir kısmını ya da bölümünü düzeltmek için sıkça hekim başvurusu vardır. Sıkça doktor değiştirirler. Yapılan operasyonların sonuçlarından genellikle memnun kalmazlar.
Beden algısı bozukluğunda şikayet konusu olan vücut bölümleri :
Genelde yüz, cinsel organlar odak noktası olan bölgelerdir.
Yüz (akne, kırışıklıklar, lekeler)
• Saç (dökülmesi, incelmesi)
• Burun (büyüklüğü, şekli)
• Penis (büyüklüğü)
• Kaslar
• Meme
• Kalça
Başka psikiyatrik bozukluklara da eşlik edebilmekte:
Obsesif kompulsif bozukluk olgularının % 12'si beden dismorfik bozukluğu hastalığı ölçütlerini de karşılamaktadır.
Sıklıkla diğer psikiyatrik bozukluklarla birlikte
– %60 depresyon,
– %35 sosyal fobi,
– %30 obsesif kompulsif bozukluk ile birliktedir.
Bu kişiler psikolojik açıdan güvensiz, duyarlı, obsesif, şizoid, anksiyeteli, narsisistik, içe dönük, hipokondriyak eğilimler gösterebilirler.
Tedavi:
Süregen ve dalgalı bir seyir gösterebilmektedir. Sanrısal nitelik göstermeyen olgular ilaç tedavisine olumlu yanıt verebilir. Kişiler içgörü yönelimli psikoterapiden yararlanabilir. Tedaviye uyum gösterilirse başarı oranı yüksektir.
